Tinh hoàn lạc chỗ ( Thường được gọi là ẩn tinh hoàn ) là bệnh lý bẩm sinh ở trẻ nam, khi tinh hoàn không di chuyển vào đúng vị trí bìu của nó. Tinh hoàn lạc chỗ ( Ẩn tinh hoàn ) nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm sẽ để lại nhiều biến chứng và hậu quả nguy hiểm.

1.     Chẩn đoán:

a.     Yếu tố nguy cơ:

-         Mẹ: Nghiện rượu, thuốc lá, béo phì, đái tháo đường..

-         Trẻ: Thiếu cân, non tháng...

b.     Cơ năng:

-         Trẻ lớn tự sờ, người thân sờ ở bìu không thấy tinh hoàn ở một hay hai bên.

-         Chậm có con đi khá

-         Đau vùng bẹn, đau bụng khi xoắn thừng tinh.

c.      Toàn thân: Ít thay đổi nếu ẩn một tinh hoàn, nữ tính hóa nếu ẩn 2 tinh hoàn,..

d.     Thực thể:

-         Khám bìu: Không thấy tinh hoàn 1 hoặc hai bên.

-         Khám ống bẹn: Sờ thấy tinh hoàn hoặc không

-         Khám dương vật, có thể dị tật khác kèm theo: Lún dương vật, lỗ đái lệch thấp.

-         Khám các cơ quan khác: Tìm kiếm các bệnh lý cơ quan khác nếu có.

e.      Cận lâm sàng:

-         Siêu âm ổ bụng – bẹn bìu: Xác định vị trí tinh hoàn, kích thước tinh hoàn.

-         CT Scanner- MRI: Chỉ định chụp khi tinh hoàn trong ổ bụng.

-         Hormon: Định lượng các hormon sinh dục nam: Testosteron, FSH, LH,...

-         Xét nghiệm: Karotyp, gen, xác định giới tính nếu ẩn 2 tinh hoàn, nghi ngờ giới tính,...

2.     Biến chứng khi không điều trị:

a.      Ung thư tinh hoàn:

-         Nguy cơ ung thư hóa ngày càng cao nếu tuổi mổ hạ tinh hoàn càng lớn.

-         Hạ tinh hoàn cho những bệnh nhân < 2 tuổi, nguy cơ ung thư hóa cũng không hẳn mất đi.

b.    Teo tinh hoàn:

-         Trong môi trường ngoài bìu: không gian , nhiệt độ môi trường không tốt cho nhu mô tinh hoàn phát triển gây teo tinh hoàn. Chính vì vậy, trên siêu âm hay CT Scanner, MRI kích thước tinh hoàn đa số nhỏ hơn tinh hoàn bình thường.

c.      Xoắn tinh hoàn:

-         Các tinh hoàn lạc chỗ thường không được cố định tốt nên thừng tinh di động nên dễ bị xoắn, gây hoại tử - teo tinh hoàn.

d.    Giảm khả năng sinh sản, vô sinh:

-         Tinh hoàn bên ẩn có thể suy giảm, hoặc không thể sinh tinh trùng, sinh tinh trùng có chất lượng kém hoặc sinh ra kháng thể chống tinh trùng lành. Chính vì vậy sẽ làm suy giảm số lượng và chất lượng tinh trùng. Hậu quả làm giảm khả năng có con hoặc vô sinh.

e.      Thoát vị bẹn :

-         Tinh hoàn lạc chỗ thường tồn tại ống phúc tinh mạc đi theo thừng tinh, chính vì vậy là nguyên nhân gây ra thoát vị bẹn.

f.      Rối loạn tâm lý:

-         Bệnh nhân mặc cảm, thiếu tự tin trong giao tiếp, sinh hoạt tình dục, hoặc khi quan hệ tình dục.

-         Trầm cảm, lo âu nếu chậm có con hoặc vô sinh.

3.     Các phương pháp điều trị:

a.     Theo dõi, điều trị nội khoa:

-         Mục đích làm tinh hoàn di chuyển xuống bìu, chờ đợi đủ điều kiện để phẫu thuật hoặc trẻ còn quá nhỏ.

b.     Phẫu thuật:

-         Mổ mở: Tinh hoàn lạc chỗ sờ thấy trong ống bẹn.

-         Mổ nội soi: Tinh hoàn trong ổ bụng hoặc không sờ thấy, tinh hoàn ở lỗ bẹn sâu.

-         Các trường hợp cắt bỏ tinh hoàn – Đặt tinh hoàn nhân tạo thay thế:

+ Ung thư tinh hoàn.

+ Tinh hoàn teo nhỏ, tinh hoàn không hạ được xuống bìu và đã có con.

Nhiều trường hợp đến BV ĐHY Hà nội chẩn đoán tinh hoàn lạc chỗ ở độ tuổi trưởng thành. Dù được phẫu thuật hạ tinh hoàn xuống bìu, nhưng kết quả sinh thiết các ống sinh tinh không sản xuất tinh trùng. Chính vì vậy, bệnh dễ chẩn đoán nhưng nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời sẽ để lại biến chứng và hậu quả nguy hiểm.

Bài viết liên quan:

1. Vô sinh nam do ẩn tinh hoàn

2. Phẫu thuật hạ tinh hoàn trong ống bẹn xuống bìu

3. Phẫu thuật nội soi hạ tinh hoàn trong ổ bụng

4. Phẫu thuật cắt tinh hoàn nội soi trong ổ bụng