Các nguy cơ trong phẫu thuật tiết niệu ( Tán sỏi niệu quản nội soi)

Tất cả các biến chứng, tai biến trên xảy ra vào bệnh nhân, phẫu thuật viên, những thành viên tham gia cuộc phẫu thuật là điều không mong muốn. Nhưng theo xác xuất thì chúng luôn có thể xảy ra. Do đó, bệnh nhân và người nhà cần tham khảo kỹ trước phẫu thuật để chọn lựa, tham vấn thêm các bác sĩ điều trị.

Sỏi thận, niệu quản là nguyên nhân gây tắc nghẽn đường bài xuất trên vận chuyển nước tiểu từ thận xuống bàng quang. Khi tồn tại nguyên nhân tắc nghẽn trong lòng niệu quản thì tùy mức độ tắc nghẽn, thời gian tắc nghẽn mà chức năng thận bên có sỏi sẽ mất dần hay nhanh chóng.

Giải quyết nguyên nhân tắc nghẽn do sỏi hay polyp niệu quản bằng phương pháp can thiệp ngoại khoa được chỉ định khi các phương pháp nội khoa điều trị không hiệu quả hay thất bại.

Nếu không giải quyết nguyên nhân tắc nghẽn thì sớm hay muộn bệnh nhân sẽ phải chấp nhận các nguy cơ sau:

Hình ảnh sỏi nhiễm trùng

-         Thận suy giảm chức năng, suy thận.

-         Nhiễm trùng, ứ nước - ứ  mủ thận.

-         Shock nhiễm trùng – nhiễm độc, tử vong.

-         Teo thận, tăng huyết áp.

Để tránh các nguy cơ và biến chứng trên, nếu chấp nhận phẫu thuật hay can thiệp ngoại khoa thì bệnh nhân và thầy thuốc phải chấp nhận các nguy cơ trong quá trình điều trị có thể xảy ra.

I. Bệnh nhân:

1.     Thất bại:

a.     Không tán được sỏi:

-         Do sỏi niệu quản di chuyển, di động trôi ngược lên thận.

-         Do hẹp niệu quản, không đặt được máy tán sỏi.

-         Ngừng phẫu thuật do bệnh lý bất thường ( Tăng huyết áp, tim mạch, thần kinh…) xuất hiện khi gây tê tủy sống, gây mê.

-         Quá trình gây mê, gây tê cho bệnh nhân không thực hiện được.

b.     Tán được 1 phần sỏi: Trong quá trình tán sỏi niệu quản, một phần nhỏ hay một phần lớn sỏi trôi ngược lên thận do quá trình bơm nước làm rõ màn hình nội soi.

c.      Chuyển mổ mở:  Khi phát hiện các yếu tố, điều kiện không thuận lợi trong quá trình tán sỏi niệu quản như: Hẹp niệu quản không đặt được máy nội soi, Polyp niệu quản to và xơ, rách thủng niệu quản, sỏi niệu quản quá to, niệu quản giãn gấp khúc,…

2.     Tai biến:

a.     Tổn thương thành niệu quản:

-         Nhẹ: Đa phần gặp xây xước niệm mạc niệu quản.

-         Nặng: Thủng thành niệu quản

b.     Mất đoạn niệu quản: Trong quá trình nong niệu quản, tán sỏi niệu quản có thể gặp tai biến này. Đây là một tai biến không mong muốn, nếu gặp thì phải chuyển mổ mở để: Lấy sỏi và nối lại niệu quản hoặc nhiều trường hợp phải tạo hình niệu quản bằng đoạn ruột non.

c.      Cắt thận: Tiên lượng trong cuộc phẫu thuật có nhiều tai biến nặng nề, không bảo tồn được thận thì có chỉ định cắt thận.

-         Thận mất chức năng.

-         Chức năng thận giảm nhiều trên nền xơ hẹp niệu quản và chức năng thận đối bên bình thường.

d.     Hẹp niệu đạo: Do xây xước niêm mạc niệu đạo, tổn thương niệu đao khi đặt máy tán sỏi, đặt sond niệu đạo sau tán sỏi.

e.      Hẹp niệu quản: Là biến chứng muộn.

f.       Sỏi niệu quản tái phát: Sỏi trên thân rơi xuống hoặc do viêm hẹp niệu quản mà sỏi hình thành tại chỗ do lắng đọng, mảnh sỏi nhỏ găm vào thành niệu quản trong quá trình tán sỏi, to dần theo thời gian.

3.     Các triệu chứng khó chịu:

-         Đau thắt lưng bên tán sỏi đặt sond JJ.

-         Sốt do nhiễm khuẩn tiết niệu.

-         Đái buốt, đái rắt do viêm bàng quang, sang chấn niệu đạo

4.     Nhiễm khuẩn tiết niệu ngược dòng, shock nhiễm khuẩn do nhiễm trùng máu: Trên những bệnh nhân có hiện tượng ứ mủ thận, nhiễm khuẩn tiết niệu thì có thể gặp bệnh cảnh này do. Trong quá trình tán sỏi, luôn phải duy trì được hình ảnh rõ nét ở màn hình nội soi. Chính vì vậy, người phụ cần phải bơm nước sao cho thắng được áp lực của mạch máu – mao mạch niệu quản ở thành niệu quản và áp lực nước tiểu phía trên sỏi. Nước tiểu có thể thoát ra khoang sau phúc mạc hoặc bơm vào máu. Đa phần sỏi tiết niệu hình thành do nhiễm khuẩn cho nên trong sỏi cũng chứa vi khuẩn, do vậy khi tán sỏi ta đã giải phóng ra một lượng lớn vi khuẩn vào đường bài xuất. Những nguyên nhân trên làm cho bệnh nhân tán sỏi, phải chấp nhận nguy cơ bị nhiễm khuẩn tiết niệu, shock nhiễm khuẩn do nhiễm trùng máu.

II. Phẫu thuật viên:

          Trong quá trình phẫu thuật, phẫu thuật viên cũng như các thành viên trong kíp phẫu thuật sẽ đối diện với các nguy cơ lây nhiễm các bệnh như: HIV, HCV, HbsAg,…

1.     Dịch, máu bắn vào mắt:  Dịch, máu có thể bắn vào mặt, vào mắt phẫu thuật viên, phụ mổ, nhân viên dụng cụ,… mang các mầm bệnh lây nhiễm cho họ hoặc gây viêm giác mạc, viêm kết mạc,… ảnh hưởng tới thị lực.

2.     Kim đâm, dao cắt vào tay: Trong quá trình phẫu thuật, các thao tác rạch da, khâu tạng, khâu vết mổ, cắt bỏ tổ chức bệnh lý hay phẫu tích, đón, trả dụng cụ sắc nhọn. Phẫu thuật viên, phụ mổ, dụng cụ viên  luôn đối diện với khả năng bị dao, kéo cắt vao tay, kim đâm vào bàn tay, ngón tay.

3.     Thủng găng tay bảo vệ:  Găng tay rất mỏng để đảm bảo cho bàn tay người tham gia cuộc mổ được nhanh, thuận lợi,.. nhưng đó cũng là nhược điểm dễ rách, thủng găng để tay tiếp xúc với máu, dịch của bệnh nhân.

4.     Bỏng dao điện:

5.     Stress, căng thẳng trong quá trình điều trị: Phẫu thuật viên luôn đặt tính mạng, sự khỏi bệnh, chất lượng cuộc sống của bệnh nhân lên hàng đầu. Do đó ngay từ trước lúc phẫu thuật, họ luôn phải đối diện với các căng thẳng thần kinh do áp lực công việc tạo ra.

Tất cả các biến chứng, tai biến trên xảy ra vào bệnh nhân, phẫu thuật viên, những thành viên tham gia cuộc phẫu thuật là điều không mong muốn.  Nhưng theo xác xuất thì chúng luôn có thể xảy ra. Do đó, bệnh nhân và người nhà cần tham khảo kỹ trước phẫu thuật để chọn lựa, tham vấn thêm các bác sĩ điều trị. Và khi bệnh nhân đồng ý điều trị thì bệnh nhân và gia đình, thân nhân, người bảo hộ cho bệnh nhân cần phải chấp nhận các nguy cơ trước, trong và sau phẫu thuật: Tử vong, mổ lại, cắt thận,... dù các nguy cơ có xác xuất xảy ra thấp nhất.