Tinh hoàn ẩn ( Ẩn tinh hoàn, tinh hoàn lạc chỗ ) là một bất thường cơ quan sinh dục ở nam giới do quá trình di chuyển của tinh hoàn về bìu bị rối loạn. Tinh hoàn còn trong ổ bụng là một thách thức cho các phẫu thuật viên nhi khoa khi muốn đưa tinh hoàn xuống bìu nếu bệnh nhân càng lớn tuổi. Sự khó khăn khi di động bó mạch tinh hoàn sẽ càng khó khăn nếu phẫu thuật mổ mở. Phẫu thuật nội soi ổ bụng đã giải quyết được khó khăn này.

1.    Chẩn đoán:

a.     Lâm sàng:

-         Bìu lép, không sờ thấy tinh hoàn.

-         Sờ, nắn ống bẹn không thấy tinh hoàn ở cả lỗ bẹn sâu.

b.    Cận lâm sàng:

-         XNCB: Phục vụ cho điều trị

-         Chẩn đoán hình ảnh: Siêu âm, CT – MRI: Hình ảnh tinh hoàn lạc chỗ trong ổ bụng. Có giá trị chẩn đoán xác định.

2.    Chỉ định phẫu thuật:

-         Chẩn đoán xác định tinh hoàn trong ổ bụng.

-         Nội soi ổ bụng chẩn đoán khi CTOB – MRI ổ bụng không thấy hình ảnh tinh hoàn.

3.    Chuẩn bị bệnh nhân:

-         Giải thích các nguy cơ của bệnh trước, trong và sau phẫu thuật.

-         Bệnh nhân nằm ngửa, đầu thấp, chân dạng.

-         Đặt sond dạ dày, sond niệu đạo.

4.    Phẫu thuật:

-         Đặt 3 trocart: 1 trocart 10mm ở rốn; 1 trocart 5mm ở hố chậu cùng bên ẩn tinh hoàn ( nên đặt cao về phía hạ sườn cho dễ thao tác) ; 1 trocart 5mm ở đường trắng giữa dưới rốn. ( nếu ẩn tinh hoàn trong ổ bụng 2 bên thì 2 trocart 5mm sẽ đặt ở  2 hố chậu)

-         Quan sát, đánh giá các tạng trong ổ bụng và tìm, xác định có hay không có tinh hoàn,  vị trí của tinh hoàn, kích thước của tinh hoàn. Đánh giá lỗ bẹn trong đã bịt kín hay còn mở.

-         Cắt bỏ dây treo tinh hoàn ( dây chằng bìu – tinh hoàn) càng xa tinh hoàn càng tốt, giải phóng tinh hoàn khỏi thành bụng.

-         Di động, giải phóng bó mạch tinh tối đa khỏi thành bụng.

-         Di động, giải phóng ống dẫn tinh tối đa.

-         Tạo đường hầm cho tinh hoàn xuống bìu: Theo lỗ bẹn sâu dùng Kelly đi xuống thẳng bìu tạo đường hầm di chuyển tinh hoàn xuống bìu.

-         Mở cơ bìu tạo khoang giữa da và cân dartos, dùng pince kéo tinh hoàn ra khỏi ổ bụng xuống bìu, cố định.

-         Kiểm tra lại ổ bụng, cầm máu, lau rửa ổ bụng ( có thể dẫn lưu ổ bụng).

-         Đóng các lỗ trocart.

Chú ý nếu:

-         Nội soi tim không thấy tinh hoàn: Bó mạch tinh và ống dẫn tinh cùng tận cùng trong ổ bung trước khi tới lỗ bẹn trong  thì kết thúc cuộc mổ đóng các lỗ trocart.

-         Tinh hoàn teo thì cắt bỏ tinh hoàn.

-         Nếu thấy ống dẫn tinh và bó mạch tinh đều đi vào lỗ bẹn trong thì chuyển mổ mở để hạ tinh hoàn.

-         Nội soi, tinh hoàn nằm quá cao, tiên lượng không thể đưa tinh hoàn xuống bìu ngay được thì 1 thì tiến hành thủ thuật Stephens – Fowler: Bóc tách, thắt cắt bó mạch  tinh hoàn, kết thúc cuộc mổ. Tiến hành nội soi ổ bụng sau 3 tháng để đưa tinh hoàn xuống bìu thì 2 ( Lúc này chỉ cần đi động tinh hoàn và ống dẫn tinh – bó mạch ống dẫn tinh.).

5.    Theo dõi và điều trị sau phẫu thuật:

-         Bệnh nhân được nuôi dưỡng bằng dịch truyền trong 12h đầu. Rút sond niệu đạo, sond dạ dày ngay sau phẫu thuật.

-         Thuốc: Kháng sinh, giảm đau, chống phù nề.

-         Có thể rút dẫn lưu sau 1 ngày nếu ra ít dịch.

6.    Ưu điểm của phẫu thuật nội soi hạ tinh hoàn trong ổ bụng:

-         Tỷ lệ hạ được tinh hoàn thành công cao hơn mổ mở do di động được tối đa bó mạch tinh hoàn, ống dẫn tinh.

-         Thẩm mỹ, ít đau.

-         Nhanh xuất viện.

 

Hiện tại bệnh viện ĐHY Hà nội đã triển khai phẫu thuật nội soi hạ tinh hoàn ẩn trong ổ bụng thường quy cho trẻ em nhỏ tuổi, thiếu niên, thanh niên trưởng thành, bước đầu đạt được thành công đáng khích lệ. Các hình ảnh phẫu thuật trên là của ca phẫu thuật: Trẻ nam, 9 tuổi, tinh hoàn (T) ẩn trong ổ bụng; thời gian phẫu thuật nội soi thuận lợi trong khoảng 30 phút. Bệnh nhân được ra viện vào ngày thứ 3 sau phẫu thuật.

Các bài viết liên quan:

1. Phẫu thuật hạ tinh hoàn trong ống bẹn xuống bìu

2. Biến chứng - hậu quả của tinh hoàn lạc chỗ ( ẩn tinh hoàn )

3. Tinh hoàn lạc vị trí

4. Vô sinh nam do ẩn tinh hoàn

 ThS.BS Nguyễn Đình Liên