Hạn chế tiểu đêm ở người cao tuổi

Thứ ba, ngày 19 tháng 11 năm 2013 | 21:34

Rối loạn tiểu tiện ở người cao tuổi luôn thường gặp do nhiều nguyên nhân. Biểu hiện là tiểu nhiều lấn, tiểu gấp - vội, tiểu són, tiểu đêm. Tiểu đêm gây ảnh hưởng lớn tới chất lượng sống của bệnh nhân do tiểu đêm gây mất ngủ, suy nhược cơ thể,...

Tiểu đêm là một rối loạn khả năng kiểm soát bài xuất nước tiểu trong thời gian ngủ. Rối loạn này thường gặp ở người cao tuổi do nhiều nguyên nhân gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Tiểu đêm được hiểu là: Đi tiểu > 1 lần trong giấc ngủ ban đêm mà mỗi lần bệnh nhân đi tiểu thức dậy và đi ngủ lại sau đó.

Nguyên nhân thường gặp gây tiểu nhiều lần trong đêm ở người cao tuổi:

- Bệnh lý tắc nghẽn đường tiều dưới: U tuyến tiền liệt, viêm tuyến tiền liệt, sỏi bàng quang, viêm hẹp niệu đạo,... trong đó bệnh lý u tuyến tiền liệt là hay gặp nhất ở nam giới cao tuổi. U tuyến tiền liệt gây bí đái, đái khó, đái không hết nên luôn làm bàng quang tồn dư nước tiểu sẽ kích thích phản xạ đi tiểu. Số lần đi tiểu đêm nhiều hay ít tỷ lệ thuận với mức độ tắc nghẽn bài xuất nước tiểu và mức độ tồn dư nước tiểu trong bàng quang.

- Đa niệu về đêm: Bệnh đái tháo đường, đái tháo nhạt,... gây tăng bài xuất nước tiểu.

Uống nhiều nước, nhiều đồ uống có tính chất lợi tiểu và gây mất ngủ vào bữa tối: Bia, cafe, chè,... Uống thuốc điều trị có tính chất lợi tiểu: Thuốc lợi niệu Thiazid điều trị phù, tăng huyết áp,...

- Bệnh lý làm giảm dung tích bàng quang: Viêm bàng quang do nhiễm khuẩn hay viêm do xạ trị, nhiễm khuẩn hệ tiết niệu, lao bàng quang,... làm giảm dung tích bàng quang so với khả năng lọc của thận, gây phản xạ đi tiểu nhiều.

Bàng quang tăng động (Bàng quang thần kinh): Hiện tượng rối loạn vận động cơ bàng quang do tổn thương hệ thần kinh chi phối cơ thắt cổ bàng quang nên luôn có phản xạ buồn đi tiểu.

- Rối loạn giấc ngủ: Ngủ không ngon giấc, mất ngủ, ngủ ít làm cho thần kinh trung ương không ức chế được khả năng nhịn tiểu,...

- Lão hóa bàng quang, nhão cơ bàng quang: Ở người cao tuổi nói chung hay nữ giới cao tuổi sinh đẻ nhiều nói riêng thì hệ cơ của bàng quang bị suy yếu, nên mất hoặc giảm khả năng nhịn tiểu.

Hậu quả của chứng tiểu đêm:

- Tiểu nhiều lần trong đêm sẽ gây mất ngủ, bệnh nhân mệt mỏi, khó chịu gây suy nhược cơ thể đối với bệnh nhân.

- Tiểu đêm cũng sẽ gây đảo lộn cuộc sống của bệnh nhân và gia đình bệnh nhân (Đặc biệt là những gia đình chung sống nhiều thế hệ, diện tích nhà chật hẹp).

Cách hạn chế chứng tiểu đêm ở người cao tuổi:

- Chẩn đoán đúng nguyên nhân tiểu đêm để tìm cách điều trị nguyên nhân. Nếu u tuyến tiền liệt thì phải tiến hành phẫu thuật hay điều trị bằng thuốc uống.

- Tăng cường khả năng sức rặn tiểu gắng sức bằng cách tập cơ hô hấp, tập hít sâu thở đều (tăng thể tích hô hấp dự trữ), tăng khả năng nhịn thở làm duy trì tăng áp lực ổ bụng chủ động khi đi tiểu để có thể đi tiểu hết, tránh tồn dư nước tiểu trong bàng quang. Bởi người cao tuổi dễ mệt mỏi khi rặn tiểu do thiếu oxi khi nhịn thở lúc rặn tiểu hay đại tiện. Nếu mệt mỏi khi đi tiểu, bệnh nhân có cảm giác thỏa mãn khi thấy đi tiểu được 1 phần nước tiểu trong bàng quang. Bệnh nhân không đi tiểu hết sẽ xuất hiện nước tiểu tồn dư là nguyên nhân đi tiểu nhiều lần.

- Hạn chế mất ngủ: Không làm việc mất quá nhiều thời gian vào ban đêm, không sử dụng chất gây hưng phấn – mất ngủ vào buổi tối: Trà, Cafe.

- Không uống quá nhiều nước, đồ uống lợi tiểu vào buổi tối; ăn nhạt, ít canh ở bữa tối (Đương nhiên phải uống đủ nước trong ngày theo nhu cầu cơ thể) như: Bia, đồ uống có cồn, nước râu ngô,...

- Đi tiểu hết trước khi đi ngủ, và tập khả năng nhịn tiểu nhằm cắt bỏ dần phản xạ đi tiểu đêm.

- Tập thể dục thể thao vào buổi tối để tạo giấc ngủ sâu. Ngủ trong môi trường đủ ấm, không quá lạnh.