Tai biến mạch não còn gọi là đột quỵ (stroke), là các thiếu sót chức năng thần kinh xảy ra đột ngột, với các triệu chứng khu trú hơn là lan tỏa, các triệu chứng tồn tại quá 24 giờ hoặc tử vong trong 24 giờ, loại trừ nguyên nhân sang chấn sọ não.

Tăng mỡ máu và tai biến mạch não mùa hè

1.     Tai biến mạch não là gì ?

a.     Định nghĩa : Tai biến mạch não còn gọi là đột quỵ (stroke), là các thiếu sót chức năng thần kinh xảy ra đột ngột, với các triệu chứng khu trú hơn là lan tỏa, các triệu chứng tồn tại quá 24 giờ hoặc tử vong trong 24 giờ, loại trừ nguyên nhân sang chấn sọ não.

b.     Biến chứng – hậu quả của tai biến mạch não :

-         Tử vong : Tai biến mạch máu não (TBMN) là căn bệnh gây tử vong đứng hàng thứ 3 sau ung thư và tim mạch ( chiếm 24%  bệnh nhân TBMN)

-         Di chứng liệt nhẹ tới nặng ( Chiếm 50% bệnh nhân TBMN).

-         Rối loạn tâm thần.

-         Thất nghiệp, chuyển việc làm, mất khả năng lao động.

2.     Các nguyên nhân tai biến mạch não ?

Tất cả các nguyên nhân gián tiếp hay trực tiếp làm giảm một phần hay hoàn toàn khả năng cung cấp máu tới 1 phần hay toàn bộ não bộ đều có thể gây ra bệnh lý TBMN.

-         Xơ vữa mạch máu gây hẹp lòng mạch máu, huyết khối gây bít tắc lòng mạch : Tăng mỡ máu, đái tháo đường, rối loạn nhịp ti, bệnh van tim, ...

-         Đứt vỡ mạch máu não : Gây giảm cung cấp máu một phần hay toàn bộ vùng não do mạch máu đó đảm nhiệm chức năng và gây chèn ép nhu mô não do lượng máu thoát ra ngoài : Tăng huyết áp, xơ vữa mạch máu, dị dạng mạch máu,..

3.     Tăng mỡ máu có vai trò gì với tai biến mạch não ?

Tăng mỡ máu sẽ gây lắng đọng Cholesterol tại các thành mạch tạo thành các mảng xơ vữa sẽ gây ra các hậu quả tới mạch máu não như sau :

-         Giảm, mất sức bền, độ dẻo dai của mạch máu.

-         Hẹp lòng mạch máu.

-         Mất tính trơn nhẵn của lòng mạch, dễ hình thành huyết khối.

-         Các hậu quả của tăng mỡ máu cũng gây nên tăng huyết áp.

Hậu quả về lâu dài thì tăng mỡ máu sẽ dẫn tới : Đứt, vỡ mạch máu hoặc tắc mạch máu não gây ra bệnh cảnh TBMN.

4.     Tại sao mùa hè hay gặp tai biến ?

-         Mùa hè với thời tiết nóng bức, nhiệt độ thay đổi đột ngột giữa ngày và đêm cũng như ngoài trời với trong nhà ( càng rõ nét nếu dùng điều hòa nhiệt độ). Ở người trung niên, cao tuổi do sự lão hóa của các cơ quan trong cơ thể nên sự thích ứng với môi trường không được nhanh như người thanh niên.

-         Mùa hè, để chống lại sự tăng nhiệt độ của cơ thể trước nhiệt độ của môi trường ( Hoặc sự tăng nhiệt do tập thể dục, chơi các môn thể thao). Cơ thể điều tiết sự thích ứng nhiệt độ bằng cách tăng sự bài tiết mồ hôi để hạ nhiệt cơ thể. Sự ra mồ hôi dẫn tới cơ thể mất nước, muối đồng nghĩa sẽ dẫn tới giảm khối lượng tuần hoàn trong cơ thể. Nếu sự bù nước, muối không được kịp thời rất dễ gây ra hiện tượng tụt hụt huyết áp, thiếu máu não, tai biến mạch não thoáng qua.

-         Trên nền một người bị bệnh xơ vữa mạch máu, tăng mỡ máu khi mất nhiều nước, giảm khối lượng tuần hoàn sẽ gây ra hiện tượng cô đặc máu, sự lưu thông máu sẽ khó khăn rất dễ hình thành huyết khối làm tắc lòng mạch máu não gây TBMN.

-         Các yếu tố làm tăng nguy cơ TBMN ở người cao tuổi vào mùa hè  khác là :

+ Ngại uống nước.

+ Tiểu đêm, tiểu nhiều lần gây hạ huyết áp tư thế khi dậy đột ngột trên giường. ( Nam do bệnh lý tuyến tiền liệt, nữ do bệnh suy yếu cơ bàng quang,…).

+ Thoái hóa đốt sống cổ gây chèn ép 2 động mạch đốt sống cổ cung cấp máu cho não.

+ Căng thẳng thần kinh, mất ngủ.

5.     Làm gì để dự phòng tai biến mạch não mùa hè ?

-         Ăn đủ chất, uống đủ nước theo nhu cầu hoạt động của cơ thể.

-         Dự phòng hiện tượng tăng cân quá mức, thừa cân, béo bì.

-         Điều trị giảm mỡ máu : An toàn, hiệu quả, hợp với điều kiện kinh tế.

-         Chống lão hóa, xơ vữa động mạch : Chống tăng mỡ máu, không hút – bỏ hút thuốc lá, điều trị tiểu đường, điều trị tăng huyết áp,…

-         Sử dụng điều hòa nhiệt độ hợp lý.

-         Tránh sử dụng bia rượu nhiều : Uống bia rượu say gây ra giãn mạch, hạ huyết áp tư thế. Sử dụng thường xuyên gây gan nhiễm mỡ, tăng mỡ máu, xơ gan.

-         Do đó muốn dự phòng tốt tai biến mạch não mùa hè cần : Chống được tăng mỡ máu vì tăng mỡ máu gây xơ vữa mạch não, cô đặc máu và tăng huyết áp. Hậu quả của tăng mỡ máu sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho TBMN xảy ra.

Bài viết liên quan:

Chẩn đoán và điều trị sớm rối loạn mỡ máu