UNG THƯ CỔ TỬ CUNG

Ung thư cổ tử cung là bệnh lý của nữ giới bệnh tăng dần tỉ lệ mắc khi nữ giới bước vào độ tuổi quan hệ tình dục. Giai đoạn sớm, diễn biến lâm sàng không rầm rộ, nhưng nếu các đối tượng có nguy cơ cao mà được tiến hành khám sản phụ khoa để sàng lọc và làm tế bào cổ tử cung thì tỷ lệ chẩn đoán và điều trị sớm tăng lên rất nhiều, góp phần vào tỷ lệ chữa khỏi bệnh ung thư cổ tử cung tăng lên.

I.Đại cương:

1.     Định nghĩa:  Là bệnh lý ác tính của nữ giới do sự phát triển bất thường, mất kiểm soát  của tế bào biểu mô của cổ tử cung.

2.     Dịch tễ:

- Chiếm 15% bệnh UT mới mắc ở phụ nữ và chiếm tỷ lệ 7% tỷ vong trong các ung thư ở nữ giới.

- UT xuất hiện trước và sau kỳ mãn kinh

Tuổi thường gặp trong khoảng 30-59, đỉnh cao 45-55, tuy nhiên vẫn có thể gặp ở tuổi 20.

- Các yếu tố thuận lợi: 
- Giao hợp sớm trước 17 tuổi
- Giao hợp với nhiều người
- Sinh đẻ nhiều lần.

- Nhiễm khuẩn sinh dục, đặc biệt là vius herpes type II (HVII) và Papiloma vius 16-18, 31-33 (HPV 16-18, 31-33 gây condyloma ở cổ tử cung) bệnh này lây qua đường tình dục lứa tuổi 18-30, đặc biệt là trong lúc có thai, hầu hết condyloma tự khỏi sau 6th - 1năm hoặc sau điều trị, 10% biến thành nghịch sản).
III. Chẩn đoán
Cơ năng:
1. Ra máu khi có va chạm: máu đỏ, số lượng ít khi có giao hợp, làm vệ sinh. Ra máu lập lại nhiều hơn
2. Khí hư hôi, thối do tổ chức ung thư hoại tử, nhiễm khuẩn gây nên.
3. Đau: là triệu chứng muộn khi co chèn ép rễ thần kinh
4.Triệu chứng tiết niệu: nhiễm khuẩn đường niệu, đái rắt, buốt, đái khó khi ung thư cổ tử cung xâm lấn tới bàng quang
5.Thiếu máu: do chảy máu
Thực thể:

a. Cơ năng:

- Rối loạn kinh nguyệt.

- Chảy máu từ âm đạo bất thường: tự nhiên không liên quan tới kỳ kinh, sau quan hệ tình dục,…

- Khí hư lẫn máu,..

- Đau âm ỉ vùng tiểu khung…

b. Toàn thân:

- Gầy sút, thiếu máu nếu mất máu kéo daih, giai đoanh muộn,…

- Tâm lý lo âu, trầm cảm,..

c. Thực thể:

- Khám Âm đạo: có thể thấy các dạng sùi loét dễ chảy máu,cổ tử cung to, cứng, đánh giá mức độ thâm nhiếm của u với các tạng xung quanh,…

Đánh giá đại thể:
- Hình thái sùi: Các nụ sùi dễ rụng, dễ chảy máu, dễ nhiễm khuẩn, hình thái này thâm nhiễm ít, lan tràn chậm- Hình thái loét: Có bờ lõm sâu xuống, bờ rắn, nền có nhiều nụ nhỏ, nhiều mủ, ung thư tiến triển đưa đến hoại tử cổ tử cung gây thành 1 hố lõm, hình thái này thâm nhiễm và lan tràn sâu, phần phụ và các hạch bạch huyết di căn nhanh
- Hình thái thâm nhiễm: ít gặp hơn, tổn thương là một vùng thâm nhiễm cứng, ung thư ăn sâu vào lớp đệm trong khi mặt ngoài cổ tử cung tưởng như bình thường nhưng cổ tử cung đã thay đổi thể tích, loại này lan tràn và di căn nhanh
- Hình thái ở ống cổ tử cung: Tổn thương ung thư trong CTC giai đoạn đầu chẩn đoán khó vì mặt ngoài CTC không thay đổi trong khi ung thư đã khoét sâu vào lớp đệm

- Khám các cơ quan khác: Bụng, hệ tiết niệu, ..

- Thăm trực tràng: Đánh giá mức độ xâm lấn rộng vùng sàn chậu,…

d.CLS:
- Phiến đồ tế bào âm đạo, cổ tử cung,à Cho hình ảnh bất thường về nhân, tế bào chất,…

- Sinh thiết có hướng dẫn bởi soi cổ tử cung: cho phép nhìn rõ ranh giới khu trú tổn thương để sinh thiết đúng chỗ (giữa biểu mô lát và trụ, các tổn thương lát đá, chấm đáy...)

-         Cho hình ảnh vi thể - mức độ xâm lấn:
- Ung thư biểu mô kép dẹp gai 90-95%

-         - Ung thư biểu mô tuyến 5-10%, tiên lượng xấu hơn ung thư tế bào gai

- Khoét chóp CTC để chẩn đoán:

- Chẩn đoán hình ảnh:

·        Siêu âm ổ bung – âm đạo:

·        CT ổ bụng – tiểu khung.--> Đánh giá giai đoạn của ung thư

·        Soi bàng quang.

·        XQ phổi.

-         Xét nghiệm cơ bản: Công thức máu, hóa sinh, miễn dịch,…

o       Chẩn đoán giai đoạn:

- Giai đoạn 0: Ung thư bên trong biểu mô
- Giai đoạn I: Tổ chức ung thư khu trú ở cổ tử cung
Ia: Tổn thương đường kính <2cm, chẩn đoán dựa vào vi thể
Ib: Tổn thương đường kính >2cm, có thể phát hiện bằng mắt thường
- Giai đoạn II: Ung thư lan tới âm đạo
IIa:Ung thư chưa lan quá 1/3 trên âm đạo 1 hoặc 2 bên dây chằng rộng phần sát tử cung
IIb:Ung thư lan ra 2/3 trên âm đạo vào nền 2 dây chằng rộng
- Giai đoạn IIII: Ung thư lan tới 1/3 dưới âm đạo
IIIa:1/3 dưới âm đạo bị xâm nhiễm nhưng vách chậu chưa bị xâm nhiễm
IIIb: Xâm nhiễm tới vách chậu
- Giai đoạn IV: Ung thư lan tới cơ quan vùng chậu và xa hơn
IVa: Ung thư lan tới các cơ vùng chậu
IVb: Ung thư lan xa hơn

IV. Điều trị:

- Nguyên tắc:

     + Chẩn đoán và điều trị sớm.

     + Theo giai đoạn.

     + Kết hợp nhiều phương pháp.

- Cụ thể:

a. Giai đoạn ung thư trong biểu mô (invitro):
ở phụ nữ trẻ còn mong muốn có thai => khoét chóp, hoặc cắt cụt cổ tử cung, sau đó theo dõi bằng phiến đồ âm đạo và soi cổ tử cung 6tháng/lần.
b. Giai đoạn 1:
Liệu pháp Curie trước phẫu thuật 6 đến 8 tuần, PT cắt tử cung hoàn toàn + cắt 2 phần phụ, cắt bỏ phần trên âm đạo (PT Wertheim-Meigs) triệt đẻ hơn có thể cắt bỏ tổ chức tế bào cạnh tử cung, trên đường niệu quản, vét hạch hố chậu sau đó dùng liệu pháp Cobalt sau PT
c. Giai đoạn 2: Phác đồ
Liệu pháp Curie- liệu pháp Cobalt - PT
Hoặc liệu pháp Curie- PT- liệu pháp Cobalt
c. Giai đoạn III;IV : 
Chỉ dùng các liệu pháp chiếu xạ Cobalt đơn thuần hoặc kết hợp Curie PT chỉ dẫn lưu tạm thời.
V. Tiên lượng.

Khởi đầu của ung thư cổ tử cung không có triệu chứng lâm sàng nhưng cổ tử cung có thể dễ dàng sờ được, nhìn được nên có thể phát hiện được ung thư cổ tử cung
Phát hiện sớm ung thư cổ tử cung có ý nghĩa quan trọng vì ở giai đoạn ung thư trong biểu mô có thể điều trị khỏi 100% với phương pháp: Laser, khoét chóp, cắt tử cung
Giai đoạn I-IIa: khỏi 80-85% trong 5 năm với các phương pháp diều trị nặng nề tàn phá như biện pháp Curi, cắt âm đạo mở rộng, vét hạch, bổ xung bằng liệu pháp Cobalt
Giai đoạn IIb: Khỏi chỉ còn 55% trong 5 năm
Giai đoạn III: Khỏi chỉ còn 25% trong 5 năm