Viêm tinh hoàn cấp là bệnh thường gặp ở nam giới trong bệnh cảnh đau bìu cấp tính. Bệnh cần được chẩn đoán và điều trị sớm để tránh hậu quả: Viêm đau tinh hoàn mạn tính, suy giảm chất lượng- số lượng tinh trùng do tổn thương không hồi phục ống sinh tinh,...

1.     Định nghĩa: Là hiện tượng viêm nhiễm cấp tính khu trú ở tinh hoàn

2.     Các nguyên nhân thường gặp:

a.     Nhiễm khuẩn:  Lậu, giang mai, Chlamydia,…

b.     Virus: Quai bị, Cytomegavirus,..

c.      Lao:

d.     Viêm không đặc hiệu: Viêm tinh hoàn hạt, ứ máu do giãn tĩnh mạch tinh, sau chấn thương tinh hoàn.

e.      Ký sinh trùng: Giun chỉ; nấm (candidiasis, aspergillosis, histoplasmosis, coccidiomycosis, blastomycosis, và actinomycosisP); Rickettsia

3.     Chẩn đoán:

a.     Cơ năng: Đau tức ở bìu đột ngột, đau lan lên bẹn – hạ vị. Có thể kèm theo đái buốt, đái khó, đái rắt,…

b.     Toàn thân:

-         Sốt nhẹ hoặc sốt cao có kèm buồn nôn hoặc nôn.

-         Biểu hiện vẻ mặt nhiễm trùng: Môi khô, hơi thở hôi, lười bẩn ( Nếu nhiễm trùng nặng) và thái độ lo lắng, bộ mặt nhăn nhó, khó chịu do đau.

-         Đi lại có vẻ chậm chạp, hạn chế cử động nhanh do đau vùng bìu-bẹn.

c.      Thực thể:

-         Da bìu 1, 2 bên: Đỏ rực, phù nề, căng. Phản xạ da bìu còn.

-         Sờ nắn: Tinh hoàn căng mọng, đau. Nâng bìu bệnh nhân lên cao ( BN ở tư thế đứng). thấy đỡ đau. Mào tinh hoàn to hoặc bình thường.

-         Khi có biến chứng hoại tử tinh hoàn:  Sờ thấy tinh hoàn có cảm giác lùng nhùng như dịch toàn bộ hay 1 phần tinh hoàn. Có thể có tràn dịch màng tinh hoàn kèm theo.

-         Khám tuyến mang tai, tuyến dưới hàm

-         Khám các cơ quan khác: Tiết niệu, hô hấp…

          -

d.     Cận lâm sàng:

-         Chẩn đoán hình ảnh:

+ Siêu âm: Đánh giá tinh hoàn với hình ảnh: Tinh hoàn to, tăng tưới máu,………Có giá trị chẩn đoán với: Xoắn thừng tinh, viêm mào tinh,..……. Thám sát các cơ quan khác về hệ tiết niệu, tổ chức xung quanh.

+ CTOB – MRI Tiểu khung – Tinh hoàn: Cho hình ảnh chính xác hơn, ngoài ra có thể chẩn đoán phân biệt với các bệnh lý khác: U tinh hoàn, ….

-         XN tìm nguyên  nhân: Test Lậu, Giang mai; Soi – nuôi cấy vi khuẩn từ tinh dịch,….

-         XN dùng để điều trị và theo dõi: CTM, …..

--> Luôn chú ý chẩn đoán phân biệt với xoắn thừng tinh:

* Lâm sàng: Đau bìu đột ngột, treo cao, tinh hoàn nằm ngang, nâng bìu tăng đau, có thể sờ thấy vòng xoắn,...

Tinh hoàn (P) có trục nằm ngang, so với bìu đối diện thì trục tinh hoàn (T) nằm dọc

* Cận lâm sàng: Siêu âm Doppler: Tinh hoàn thiếu máu, mất tín hiệu phổ động mạch,...

Một trường hợp chẩn đoán nhầm là viêm tinh hoàn cấp với xoắn thừng tinh:

Hình ảnh: Tinh hoàn tím, thiếu máu do xoắn thừng tinh ( mũi tên xanh)

4.     Điều trị:

a.     Nội khoa: Đa số, nhưng luôn phải chú ý nguyên tắc. Phải chẩn đoán chính xác là viêm tinh hoàn cấp, loại trừ được xoắn thừng tinh mới được điều trị. Khi nghi ngờ xoắn thừng tinh trên lâm sàng, nếu không có siêu âm Doppler thì có thể chỉ định phẫu thuật thăm dò, tránh để trường hợp chẩn đoán muộn: xoắn thừng tinh sẽ gây hoại tử tinh hoàn.

b.     Ngoại khoa:  Giai đoạn abces tinh hoàn, hoại tử tinh hoàn

Các bài viết liên quan:

1. Phẫu thuật bóc nang nước thừng tinh ở trẻ em

2. Viêm tinh hoàn cấp

ThS.BS Nguyễn Đình Liên