CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ CÁC BỆNH LÝ CÒN TỒN TẠI ỐNG PHÚC TINH MẠC

Tại Việt Nam phẫu thuật nội soi điều trị bệnh lý tồn tại ống phúc tinh mạc mới được 1 số tác giả nghiên cứu, thực hiện cho bệnh lý thoát vị bẹn ở trẻ em nhưng kết quả mới ở kinh nghiệm bước đầu. Các nghiên cứu ở Việt Nam hiện nay về các bệnh lý tồn tại ống phúc tinh mạc ở trẻ em đều riêng lẻ: Thoát vị bẹn, tràn dịch màng tinh hoàn, nang nước thừng tinh… [8], [21], [22], [23], [24], [25]. Cho nên chúng tôi tiến hành xây dựng chuyên đề “Chẩn đoán và điều trị các bệnh lý tồn tại ống phúc tinh mạc”

Bản full PDF: https://drive.google.com/file/d/1WQcgqi8tUjvvyeW7Ap7pzer0EV24tQWV/view?usp=sharing

Rối loạn quá trình đóng kín và xơ hóa ống phúc tinh mạc bào thai, trẻ sơ sinh sẽ gây ra tồn tại ống phúc tinh mạc. Bất thường bẩm sinh này có thể gây ra nhiều biểu hiện bệnh lý khác nhau: Thoát vị bẹn, nang nước ống bẹn (nang ống Nuck ở nữ, nang nước thừng tinh ở nam), tràn dịch màng tinh hoàn, tinh hoàn di động [1], [2], [3]. Biểu hiện lâm sàng chung của bệnh lý tồn tại ống phúc tinh mạc thường có khối phồng đi dọc theo ống bẹn tới vùng bìu (nam) hoặc môi lớn (nữ) gây bất đối xứng hai bên bẹn, bìu (môi lớn). Khối phồng to, nhỏ theo tư thế hay sự gắng sức của bệnh nhân và trở nên đau tức khi khối to lên, chèn ép và phá hủy mô xung quanh. Hậu quả đáng sợ của bệnh lý tồn tại ống phúc tinh mạc là thoát vị bẹn nghẹt, cầm tù, hoặc hoại tử tinh hoàn hoặc buồng trứng gây vô sinh, tinh hoàn ẩn...biểu hiện qua các triệu chứng như nôn, bí trung đại tiện, chướng bụng, quấy khóc là dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm do biến chứng tạng trong ổ bụng chui xuống bị nghẹt, thiếu máu.

Các bệnh lý tồn tại ống phúc tinh mạc thường có xu hướng xảy ra ở bên phải hơn bên trái [4], [5], [6]. Đối với trẻ em có nhiều yếu tố thuận lợi để thoát vị bẹn xuất hiện như trẻ thường khóc, chạy nhảy và ho với tỷ lệ tương ứng 24,4%; 12,3% và 30,7% [5].

Phương tiện chẩn đoán hình ảnh an toàn, rẻ tiền hay đươc sử dụng để chẩn đoán và phân biệt các thể lâm sàng do bệnh lý tồn tại ống phúc tinh mạc chính là siêu âm. Hình ảnh của bệnh lý tồn tại của ống phúc tinh mạc có đặc điểm chung là sự liên tục của 1 ống giảm âm trong ống bẹn với phúc mạc thành bụng tại lỗ bẹn trong của ống bẹn. Nội dung trong ống phúc tinh mạc có tác dụng để chẩn đoán phân biệt thể lâm sàng: Nếu chứa tạng của ổ bụng thì đó là thoát vị bẹn; nếu chứa dịch đơn thuần thì là nang dịch ống bẹn hoặc tràn dịch màng tinh hoàn.

Điều trị bệnh lý tồn tại ống phúc tinh mạc có chung một phương pháp là thắt ống phúc tinh mạc tại lỗ bẹn trong và xử lý các thành phần còn lại của ống phúc tinh mạc và nội dung trong ống phúc tinh mạc: Thoát vị bẹn thì đẩy nội dung thoát vị vào ổ bụng và bóc hoặc mở bao thoát vị, nang nước thừng tinh và tràn dịch màng tinh hoàn thì cần mở cửa số nang, tinh hoàn di động cần cố định tinh hoàn … [2], [4], [7], [8], [9].

Có nhiều quan điểm khác nhau về điều trị các bệnh lý do tồn tại ống phúc tinh mạc dựa trên tuổi, thể trạng của bệnh nhân nhi khoa cũng như trình độ kỹ thuật của phẫu thuật viên, từ theo dõi điều trị nội khoa đến phẫu thuật, ưu nhược điểm của từng phương pháp điều trị để chỉ định điều trị cho bệnh nhân. Ngay trong điều trị ngoại khoa cũng còn nhiều tranh luận về mổ nội soi hay mổ mở, trong mổ nội soi thì khâu đóng ống phúc tinh mạc với nút thắt hoàn toàn trong ổ bụng hay ở ngoài da.

Phẫu thuật thắt ống phúc tinh mạc là bệnh lý ngoại khoa phổ biến nhất ở trẻ em với tỷ lệ 0,8-4,4% do những biến chứng ảnh hưởng tới tính mạng hoặc khả năng sinh sản ở trẻ em đã được chứng minh [2], [10]. Do đó các bệnh lý tồn tại ống phúc tinh mạc ở trẻ em cần phải được chẩn đoán và điều trị phẫu thuật sớm nhằm giảm thiểu các biến chứng. Mặc dù phẫu thuật nhìn chung là an toàn, ít tai biến và biến chứng nhưng vẫn có thể xuất hiện tái phát sau mổ, teo tinh hoàn [11], [12], [13], [14].

Bản PDF full

ThS.BS Nguyễn Đình Liên