Chăm sóc và theo dõi người bệnh ghép thận về cộng đồng

* Bệnh nhân nên tự học tập các kiến thức về ghép, tạo cho bản thân nếp sống riêng của người ghép nội tạng có vai trò quan trọng để giữ thận không bị thải ghép.

* Chế độ dung thuốc nghiêm túc, kiêng khem trong ăn uống, phục tùng y lệnh là đức tính phải có.

* Không xin tham vấn với người không có kinh nghiệm thực hành về ghép thận.

Điều 1: Bệnh nhân phải luốn luôn:

- Uống thuốc đúng liều Bác sĩ ghi trong toa.

- Báo ngay cho Bác sĩ điều trị nếu bạn lỡ quên một liều thuốc.

- Báo ngay cho bác sĩ điều trị biết các tác dụng phụ xảy ra nếu có.

- Chuẩn bị thuốc 10 ngày trước khi hết thuốc đảm bảo rằng bạn không bị lỡ mất một liều nào.

Điều 2: Bệnh nhân không được tự ý:

- Ngừng uống thuốc vì tác dụng phụ hay vì cảm thấy bạn đã khoẻ mạnh

- Thay đổi liều lượng thuốc cũng như thời gian uống thuốc

- Uống gấp đôi liều lượng thuốc khi lỡ quên một liều mà phải báo ngay cho bác sĩ của bạn

- Uống thuốc mà không được chỉ dẫn hoặc ghi toa của Bác sĩ theo dõi sau ghép cho bạn kể cả các loại thuốc cảm cúm thông thường.

- Uống thuốc nếu có nghi ngờ rằng thuốc đó không giống với lần trước bạn đã mua

Điều 3 Chế độ ăn uống dành cho bệnh nhân sau ghép thận

Bệnh nhân sau ghép thận do tâm lý thoải mái nên thường ăn ngủ nhiều, dễ tăng trọng lượng cơ thể, ảnh hưởng tới sức khoẻ.

- Nên ăn uống điều độ, thức ăn ít muối, ít chất béo, ít đường.

- Ăn đồ đã nấu chin, không ăn đồ sống, đồ biển (dễ nhiễm khuẩn E.colilegionella), không uống sữa tươi, bánh hotdogs (dễ nhiễm Listeriamonoctogenes), không ăn rau hư (dễ nhiễm Nocardia asteroids)

- Không nên ăn các loại đồ nòng, đậu các loại.

+ Cung cấp đạm: 0,55-1g/kg/ngày

+ Cung cấp calori:25Kcal/kg/ngày

+ Dầu cá 3-6g/ngày (có lợi cho độ lọc cầu thận)

+ Muối Natri: hạn chế khoảng 2-3g/ngày

+ Muối Kali: tăng Kali thường kèm với dùng CsA và FK506, giữ K/máu: 5,5mEq/l

+Muối Magie: thường thấp sau ghép, có vai trò kiểm soát huyết áp.

+ Muối Canxi: hạn chế 1-1,5g/ngày, thêm vitamin D nếu Canxi máu giảm

+ Vitamin A: không cần dung

+ Rượu làm tăng hấp thu CsA, làm tăng độc tính của CsA, và làm tăng huyết áp, giảm đường huyết ở bệnh nhân tiểu đường, do đó bệnh nhân sau ghép không nên uống chất có cồn.

Điều 4: Sinh hoạt cá nhân

- Theo dõi tình trạng sức khoẻ chung của cơ thể và thận ghép.

- Theo dõi nước tiểu trong 24h

- Tình trạng các bệnh kèm theo như cao huyết áp, tiểu đường, viêm gan, …

- Đối với bệnh nhân cao huyết áp phải có sổ tự theo dõi huyết áp.

- Thường xuyên luyện tập sức khoẻ giúp sửa chữa: rối loạn dị hoá đạm, yếu cơ, tan mỡ trong máu, béo phì, loãng xương, cao huyết áp.

- Vệ sinh cá nhân sạch sẽ

- Khi ra ngoài đường phải đeo khẩu trang, đội nón mũ.

- Tránh bị cảm cúm, tránh gần các loại gia súc có nhiều mầm bệnh

Điều 5: Giao tiếp

- Giao tiếp tự do, nhưng tránh ngay các đối tượng đang bị bệnh lây nhiễm đường hô hấp như lao phổi, cảm cúm, viêm phổi, …

- Nếu bắt buộc phải giao tiếp, xin phép một trong hai người phải đeo khẩu trang.

Điều 6 Sinh hoạt vợ chồng và sinh sản

- Sau 3 tháng ghép thận có thể giao hợp được nếu diễn biến tốt.

- Cả nam và nữ có thể có con sau 1 -2 năm

- Chú ý tránh nhiễm trùng do: không vệ sinh, trầy xước niêm mạc trong giao hợp.

Phòng ngừa nhiễm trùng: Bctadine gynecologique, gel (không dung paraffin hay vasclin)

- Ngừa thai bằng bao cao su nếu muốn tránh thai

Điều 7: Môi trường sinh hoạt

- Khu vực có không khí trong lành, thoáng mát

- Dọn dẹp sạch các hố nước, ổ gà ứ đọng trong nhà.

- Không nuôi chim, súc vật nếu không thể kiểm soát lây nhiễm (như chó ghẻ, heo, bọ chét, ….)

- Tránh khu vực ô uế, đám tang người có bệnh truyền nhiễm, nơi đông người, nhất là trong mùa có dịch bệnh hô hấp.

- Tránh hướng gió gần nơiô nhiễm.

- Cần dung kem chống nắng khi đi biển hoặc phải ở ngoài trời nhiều giờ liên tục.

Điều 8: Chế độ kiểm tra sau ghép thận

Để đảmb ảo sức khoẻ cơ thể và tuổi thọ của quả thận mới, bệnh nhân sau khi xuất viện cần tái khám định kỳ theo chế độ như sau:

- Tháng đầu sau khi xuất viện: 10 ngày tái khám 1 lần

- Tháng thứ 2 sau khi xuất viện: 15 ngày tái khám 1 lần.

- Tháng thứ 3 đến tháng thứ 6 mỗi tháng tái khám 1 lần

- Sau 6 tháng nếu bạn cảm thấy không có gì khác lạ hay khó chịu thì có thể 2-3 tháng đi tái khám một lần ( khi cảm thấy cơ thể khó chịu hoặc có những biểu hiện không bình thường nên đi kiểm tra ngay)

Điều 9: Nội dung kiểm tra (xét nghiệm) khi tái khám

- Công thức máu

- Sinh hoá máu

- Chức năng gan

- Chức năng thận

- Nồng độ thuốc

- Nước tiểu

- Ngoài ra tuỳ theo thực trạng của cơ thể kiểm tra các mục khác như:

+ Mỡ trong máu

+ Đường huyết

+ Kali

+ Siêu âm thận ghép, siêu âm ngực, hoặc chụp X quang, …

Điều 10: Những tư liệu cần thiết cho Bác sĩ điều chỉnh thuốc sau ghép thận:

Các kết quả kiểm tra (xét nghiệm) sau:

- Công thức máu

- Sinh hoá máu

- Chức năng gan

- Chức năng thận

- Nồng độ thuốc

- Kết quả kiểm tra các bệnh khác nếu có: (siêu âm, X quang,…)

- Chế độ và liều lượng thuốc đang uống

- Lượng nước tiểu/24g, huyết áp, nhiệt độ.