Đa số polype túi mật là lành tính và thường ít khi gây ra biểu hiện lâm sàng.Nhưng cần được chẩn đoán sớm polye túi mật để theo dõi định kỳ sự phát triển về số lượng, kích thước nhằm sớm tiên lượng nguy cơ ung thư hóa để tiến hành phẫu thuật cắt túi mật sớm, tránh hậu quả đáng tiếc.

1. Định nghĩa: Polype túi mật là tổn thương dạng u hoặc giả u phát triển trên bề mặt niêm mạc túi mật. Đa phần polype túi mật là lành tính ( 92%), một số ít có nguy cơ ác tính, ác tinh ( 8% có khả năng ung thư).

2. Chẩn đoán sớm:

Cơ năng: ( Lâm sàng thường mơ hồ, ít khi rầm rộ); có biểu hiện lâm sàng khi polyp gây rối loạn bài tiết, bài xuất dịch mật tại lòng túi mật hay có sỏi tủi mật hoặc viêm túi mật kèm theo.

Đau tức nhẹ vùng hạ sườn phải hoặc thượng vị (gần 80%), đau thường xuất hiện sau khi ăn; có thể đầy bụng, khó tiêu, buồn nôn và nôn. 

 b. Toàn thân: Bệnh nhân thường không có sốt và không có dấu hiệu tắc mật.

c. Thực thể: ( Kín đáo)

Thăm khám bụng có thể thấy: đau tức nhẹ khi ấn vùng hạ sườn phải, đa số không phát hiện các dấu hiệu bất thường. 

Khám các cơ qua khác để phát hiện các bệnh lý kèm theo.

d. Cận lâm sàng:

Siêu âm OB: ( Rẻ tiền, hữu ích cho tầm soát các bệnh lý túi mật: Sỏi túi mật, polype túi mật)

+ Hình ảnh polype túi mật trên siêu âm là hình tăng âm (chiếm gần 95%), không có bóng cản (khác với sỏi túi mật là hình tăng âm có bóng cản , hình ảnh tăng âm này không di động khi thay đổi tư thế và nằm bám trên bề mặt của niêm mạc túi mật. Siêu âm cho phép xác định được polype, vị trí, kích thước và hình dạng polype (có cuống hay không có cuống), ngoài ra còn giúp theo dõi sự tiến triển để có xử trí thích hợp. Tỷ lệ chuẩn đoán chính xác của siêu âm đối với polyp túi mật là trên 90%. 

+ Đáng giá các thương tổn khác ở gan, cơ quan khác trong ổ bụng,...

- Chụp đường mật cản quang qua đường uống (ít dùng): hình polype thể hiện là một hình khuyết cản quang ở túi mật đã ngấm thuốc.

- Chụp đường mật ngược dòng qua nội soi (ít dùng) : Thường chỉ định khi siêu âm đường mật thất bại.

- Chụp cắt lớp vi tính (CT.Scanner – MSCT. Scanner): Trong các trường hợp polyp to có nguy có ác tính. Hình ảnh tổn thương polyp trong chụp cắt lớp là khối tăng tỷ trọng lồi ra trong lòng túi mật. CT có bơm thuốc cản quang giúp chuẩn đoán chính xác gần 90%.

- Chụp cộng hưởng từ (MRI) : Chỉ định khi tổn thương pilyp nghi ngờ ác tính. Trên phimMRI polype là khối tăng tín hiệu ở thì T2.

Sinh hóa: Đáng giá chức năng gan thận, Test virus viêm gan ( HCV, HbsAg,...), miễn dịch u ( CEA, CA 19-9)

3. Điều trị:

a. Dự phòng - điều trị nội khoa:

Khám sức khỏe định kỳ.

Tiêm vaccin viêm gan B, điều trị ổn định viêm gan C...

Điều trị nội và theo dõi với polype < 8mm; không tăng kích thước, không có triệu chứng,..

b. Điều trị ngoại khoa:

Đau hạ sườn phải, sau khi loại trừ các nguyên nhân khác

Kích thước: Đường kính polype > 8mm

Số lượng: Đa polype

Tốc độ phát triển: Tăng nhanh, khi theo dõi trên siêu âm ( 1 người đo)

Các yếu tố nguy cơ ung thư: Tuổi > 50 , HCV(+) – HbsAg (+), đẻ nhiều con,...

Các yếu tố khác: Đái tháo đường, béo phì, sỏi túi mật kèm theo,...

Bệnh viện ĐHY Hà nội hiện nay đã khám bệnh và tầm soát các bệnh lý đường mật, trong đó có bệnh polype túi mật tại các cơ sở sản xuất, các cơ quan đoàn thể. Qua đó chúng tôi tiến hành phẫu thuật cắt túi mật nội soi do polype túi mật, viêm túi mật do sỏi bằng phương pháp mổ nội soi thông thường, hoặc nội soi 1 lỗ qua rốn. Bệnh nhân thông thường chỉ nằm viện khoảng 2-3 ngày, nhanh chóng hồi phục sức khỏe và tái hòa nhập sinh hoạt, lao động sản xuất.

Bài viết liên quan:

Chẩn đoán và điều trị sớm sỏi túi mật

ThS.BS Nguyễn Đình Liên