Phẫu thuật nong niệu quản hẹp bằng bóng nong mạch

Hẹp niểu quản có tác động rất lớn tới sự lưu thông của dòng nước tiểu từ thận niệu quản trên đoạn hẹp xuống đoạn niệu quản - bàng quang dưới chỗ hẹp... Bệnh có thể diễn biễn từ từ hay cấp tính nhưng đều để lại hậu quả: Ứ nước, ứ mủ thận và mất dần chức năng của thận có niệu quản hẹp

1. Định nghĩa : Hẹp niệu quản là bệnh lý do nhiều nguyên nhân làm giảm khẩu kính của niệu quản gây giảm một phần hay hoàn toàn lưu thông nước tiểu từ thận xuống bàng quang. Hậu quả của bệnh là làm suy giảm chức năng thận có niệu quản hẹp một phần hay hoàn toàn theo thời gian.
2. Chẩn đoán:
   1. Cơ năng:

-          Tiền sử: Mổ lấy sỏi ( Thận – niệu quản ); mổ tạo hình niệu quản,…

-          Đau tức hố thắt lưng

-          Cơn đau quặn thận

-          Đái ra nước tiểu đục, tiểu buốt do nhiễm khuẩn tiết niệu

2. 2. Toàn thân:

-          Có thể có sốt, có hội chứng nhiễm trùng.

-          Có thể có suy thận nếu chức năng 2 thận kém

2. 3. Thực thể:

-          Khám bụng – hố thắt lưng: Vết mổ cũ, Thận to do ứ nước, ứ mủ.

-          Khám các cơ quan khác

2. 4. Cận lâm sàng:

-          Xét nghiệm cơ bản: Đánh giá chức năng 2 thận qua 2 chỉ số Ure, Creatinin,..

-          XQ hệ tiết niệu không chuẩn bỉ: Bóng thận to, sỏi hệ tiết niệu

-          UIV: Hình ảnh niệu quản – thận ứ nước, hình ảnh chít hẹp niệu quản…

-          Siêu âm: Ứ nước thận – niệu quản trên đoạn hẹp,…

-          CT, MSCT: Hình ảnh ứ nước thận – hẹp niệu quản, đánh giá chức năng thận bên hẹp niệu quản,,,

-          Xạ hình: Đánh giá chức năng 2 thận

-          UPR: Hình ảnh chít hẹp niệu quản bện hẹp, mức độ hẹp

3. Điều trị:
   1. Nguyên tắc:

-          Tái lập lưu thông dòng nước tiểu từ thận qua đoạn hẹp xuống bàng quang.

-          Giải quyết nguyên nhân.

-          Tăng cường sự hồi phục của thận ứ nước, ứ mủ…

3. 2. Chỉ định điều trị:

-          Điều trị ngoại khoa:

+ Hẹp mức độ nhiều trên UPR, MSCT.

+ Có bệnh lý thận- sỏi thận – sỏi niệu quản kèm theo:

-          Điều trị can thiệp hình ảnh:

+ Mức độ hẹp vừa, còn có lưu thông nước tiểu qua đoạn hẹp

+ Không có nhiễm khuẩn tiết niệu kèm theo.

4. Kỹ thuật nong niệu quản bằng bóng nong mạch:
   1. Chuẩn bị bệnh nhân:

-          Giải thích cho bệnh nhân và thân nhân về chỉ định, nguy cơ trước- trong và sau phẫu thuật.

-          Ký cam kết

-          Tư thế sản khoa

4. 2. Kỹ thuật:

-          Đặt máy vào bàng quang: Đánh giá bàng quang

-          Tìm lỗ niệu quản bên niệu quản hep

-          Đặt guide vào niệu quản bên hẹp.

-          Theo guide nong rộng lỗ niệu quản, đưa máy lên tới đoạn hẹp

-          Đưa bóng nong mạch vào tới đoạn hẹp, bơm bóng nong rộng niệu quản

-          Đưa được máy vượt qua đoạn hẹp lên trên cao ( Nếu có thể )

-          Giải quyết nguyên nhân nếu có thể: Sỏi, polype,..

-          Đặt JJ theo guide lên bể thận

-          Chụp XQ tại chỗ trong phòng mổ kiểm tra.

-          Có thể đặt sonde 3 chạc rửa bàng quang liên tục: Tránh máu cục, nước tiểu nhiễm trùng

5. Theo dõi và điều trị sau nong niệu quản:
   1. Kháng sinh, giảm đau.
   2. Dịch rửa bàng quang.
   3. Chụp XQ, SAOB đánh giá chức năng thận sau mổ 1 tháng,
   4. Rút JJ sau 2 tháng

 Hiện tại tại bệnh viện ĐHY Hà nội, chúng tôi sử dụng bóng nong mạch hay bóng Fogarty  trong can thiệp mạch máu để can thiệp cho những bệnh nhân hẹp niệu quản. Kết quả rất tốt, bệnh nhân mau ra viện và hạn chế chi phí tối đa trong điều trị.
Bài viết liên quan:
1. Hẹp niệu quản sau xạ trị
2. Hẹp đoạn niệu quản

ThS.BS Nguyễn Đình Liên