Bệnh tiêu chảy kéo dài ở trẻ em

Hãy chú ý tới sự mất nước và rối loạn điện giải, và các ảnh hưởng của bệnh,,, Hãy nêu bật vai trò của Orezol trong điều trị

C©u 1: Nguyªn nh©n vµ c¸c yÕu tè nguy c¬ g©y TCKD ë trÎ em:

        1.1. §N:  TCKD lµ 1 ®ît  TCC KD trªn 14 ngµy vµ th­êng do nguyªn nh©n nhiÔm trïng.

Kho¶ng 20% ®ît TCC ë TE trë thµnh TCKD. TCKD lµ nn qu¸ tr×nh g©y SDD,TV ë trÎ< 5 tuæi.

1.2. Nguyªn nh©n thuËn lîi: cßn gäi lµ nh÷ng yÕu tè nguy c¬ KD nh÷ng ®ît TCC.

1.2.1.Tuæi:

- §a sè ®ît TCKD x¶y ra ë trÎ<18 th¸ng, trÎ<1 tuæi chØ sè míi m¾c chiÕm tû lÖ cao nhÊt.

- Nguy c¬ 1 ®ît TCC trë thµnh TCKD gi¶m dÇn theo tuæi. TrÎ < 1 tuæi lµ 22%; 1-2 tuæi lµ 10%; 2-3 tuæi lµ 7%.

1.2.2. TrÎ SDD: - ë trÎ SDD, thêi gian trung b×nh 1 ®ît TC dµi h¬n bt.

                           - ChØ sè míi m¾c ë trÎ SDD cao h¬n râ rÖt so víi trÎ bt.

1.2.3. Gi¶m MD: Th­êng qs thÊy ë nh÷ng trÎ:

- BÞ SDD

- §ang hoÆc sau khi m¾c sëi (bÞ sëi cã nguy c¬ m¾c TCKD cao h¬n trÎ bt tõ 2-4 lÇn) hoÆc c¸c bÖnh nhiÔm VR kh¸c.

- TrÎ bÞ HC SGMD m¾c ph¶i (AIDS)

* TCKD còng lµ 1 trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y tö vong ë c¸c bÖnh nh©n nµy.

1.2.4. TrÎ th­êng xuyªn m¾c nhiÒu ®ît TCC hoÆc trong TSö ®· bÞ TCKD.

1.2.5. ChÕ ®é ¨n.

- Ýt gÆp TCKD ë trÎ ®­îc nu«i d­ìng tèt b»ng s÷a mÑ.

- Nguy c¬ m¾c TCKD t¨ng lªn ë trÎ nu«i b»ng s÷a §V hoÆc s÷a CN (¨n s÷a §V ®ãng vai trß quan träng ë 30-40% ®ît TCKD)

1.2.6. ¶nh h­ëng cña ®iÒu trÞ TCC: ®iÒu trÞ kh«ng thÝch hîp cã thÓ KD tg ®ît TC nh­:

- Sd KS kh«ng ®óng C§, KD g©y tæn th­¬ng nm ruét, lo¹n khuÈn.

- Sd T cÇm Øa lµm gi¶m kh¶ n¨ng ®µo th¶i VK.

- H¹n chÕ ¨n uèng, ¨n kiªng KD khi trÎ bÞ TCC.

ViÖc ®iÒu trÞ thÝch hîp c¸c ®ît TCC nh­: båi phô n­íc §G, t×nh tr¹ng dinh d­ìng, dïng KS ®óng C§ cã t¸c dông lµm gi¶m tØ lÖ m¾c TCKD.

1.3. Nguyªn nh©n sinh bÖnh

TD kÕt qu¶ cÊy ph©n ë nh÷ng ®ît TCC KD trªn 14 ngµy cho thÊy: hÇu hÕt c¸c nguyªn nh©n g©y TCC ®Òu gÆp ë c¸c ®ît TCKD. Cã thÓ chia bÖnh nguyªn lµm 2 nhãm chÝnh:

1.3.1. BÖnh nguyªn gÆp tØ lÖ tu¬ng ®­¬ng ë TCC vµ TCKD

C¸c VK g©y TC x©m nhËp nh­ Shigella, Salmonella non-typhy, E.Coli sinh ®éc tè ruét (ETEC), Campylobacter, Aeromonas hydroplilia

1.3.2. BÖnh nguyªn gÆp tØ lÖ tréi h¬n ë TCKD

- E.Coli g©y bÖnh ®­êng ruét (EEPEC)

- E.Coli x©m nhËp (EIEC)

- E.Coli b¸m dÝnh (EAEC)

- Crypsporidium lµ lo¹i KST cã vá th­êng g©y TC gia sóc.  GÆp trong TCKD ë trÎ SDD nÆng bÞ SGMD vµ nh÷ng bÖnh nh©n SGMD m¾c ph¶i (AIDS)

C©u 2: C¬ chÕ sinh bÖnh cña TCKD:

2.1. §N: TCKD lµ 1 ®ît TCC KD trªn 14 ngµy & th­êng do nguyªn nh©n nhiÔm trïng

2.2. Sinh lý bÖnh häc TCKD:

TCKD lµ  hËu qu¶ cña t×nh tr¹ng RLHT do sù tæn th­¬ng nm ruét tiÕp tôc & sù håi phôc nm ruét bÞ gi¸n ®o¹n bëi nhiÒu nguyªn nh©n g©y nªn. HËu qu¶ -> t×nh tr¹ng SDD

2.2.1. Sù tæn th­¬ng tiÕp tôc nm ruét

- Do kh¶ n¨ng ®µo th¶i VK bÞ gi¶m sót: C¸c lo¹i VK x©m nhËp hoÆc b¸m dÝnh liªn tôc lµm TT c¸c líp TB hÊp thu bÒ mÆt nm

- Gi¶m nhiÒu men nh­: men tiªu ®­êng disacharidase, ®Æc biÖt lµ men lactose g©y TT kÐm hÊp thu ®­êng lactose

- Nm ruét bÞ tæn th­¬ng lµm hÊp thu c¸c Pr §V ch­a tiªu ho¸ hÕt vµ kÝch thÝch c¬ thÓ sinh c¸c lo¹i KT g©y d/­ T¡ & tæn th­¬ng nm R.

- Do thiÓu n¨ng hÊp thu muèi mËt ë ruét non, c¸c VK t¨ng sinh lµm ph©n huû muèi mËt g©y thiÓu n¨ng hÊp thu c¸c chÊt bÐo & ®­êng nªn muèi mËt kh«ng ®­îc hÊp thu xuèng §T g©y t¨ng tiÕt dÞch.

2.2.2. Sù phôc håi nm R bÞ gi¸n ®o¹n

Bt c¸c TB nm R ®­îc ®æi míi lt nhê c¸c TB mÇm ë vïng cæ tuyÕn Lierberhun. C¸c TB  hÊp thu ruét ®­îc biÖt ho¸ vµ dc dÇn vÒ phÝa ®Ønh c¸c nhung mao, trë nªn giµ cçi bong ra.

- Tg cho 1 chu kú ®æi míi lµ 4 ngµy nÕu ®­îc cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c lo¹i Pr, NL, Vi ®Æc biÖt lµ c¸c yÕu tè vi l­îng nh­ Selen, Zn…

- Khi trÎ bÞ SDD, chÕ ®é ¨n thiÕu Pr, NL, TT kÐm hÊp thu c¸c chÊt dinh d­ìng, kh¶ n¨ng ®æi míi nm R chËm lµm ¶nh h­ëng lín ®Õn sù phôc håi vµ ®æi míi nm R ®· bÞ tæn th­¬ng lµ c¬ së chÝnh -> TCKD.

2.2.3. Sù tæn th­¬ng vµ sù phôc håi nm R bÞ gi¸n ®o¹n g©y nªn hËu qu¶:

- MÊt c¸c chÊt dinh d­ìng ®Æc biÖt lµ Pr qua nm R ®· bÞ tæn th­¬ng

- TrÎ do ch¸n ¨n, kiªng khem lµm gi¶m cung cÊp thøc ¨n, trÎ ch¸n ¨n, sèt NT g©y t¨ng CH

- Nh÷ng hËu qu¶ trªn lµm trÎ TCKD nhanh chãng bÞ SDD vµ t¨ng nguy c¬ TCC-> TCKD.

2.2.4. S¬ ®å hËu qu¶ cña tæn th­¬ng nm R vµ sù phôc håi nm R gi¸n ®o¹n.

C©u 3: §iÒu trÞ TCKD:

-TCKD xu thÕ ®­îc coi nh­ 1 bÖnh dinh d­ìng , liªn quan chÆt chÏ víi t×nh tr¹ng SDD vµ còng lµ nguyªn nh©n g©y SDD

- HiÖn t­îng sôt c©n khi bÞ tiªu ch¶y kÐo dµi: lµ do gi¶m hÊp thu c¸c chÊt dinh d­ìng, do kiªng ¨n, do thøc ¨n qu¸ lo·ng lu«n kÌm theo t×nh tr¹ng thiÕu vitamin vµ yÕu tè vi l­îng. Nh÷ng chÊt nµy ®ãng  vai trß quan träng trong viÖc phôc håi ®æi míi niªm m¹c ruét còng nh­ t¨ng c­êng kh¶ n¨ng miÔn dÞch CT.

1. §iÒu trÞ dinh d­ìng:

- ChÕ ®é dinh d­ìng thÝch hîp ®ãng vai trß quan träng ®èi víi ®a sè trÎ bÞ tiªu ch¶y kÐo dµi. §a sè trÎ cã thÓ ®iÒu trÞ dinh d­ìng víi sù h­íng dÉn cña thÇy thuèc t¹i nhµ, sè Ýt cÇn ®iÒu trÞ t¹i bÖnh viÖn nh­ SDD nÆng, mÊt n­íc nÆng, nhiÔm khuÈn phèi hîp nÆng.

- CÇn chó ý lµ chÕ ®é dinh d­ìng thÝch hîp ®èi víi trÎ ®­îc biÓu hiÖn bëi sù t¨ng c©n ngay c¶ tr­íc khi tiªu ch¶y dõng. §iÒu trÞ dinh d­ìng nh»m môc ®Ých:

+ Gi¶m t¹m thêi sè l­îng s÷a ®éng vËt/®­êng lactose trong s÷a, trong chÕ ®é ¨n

+ Cung cÊp ®Çy ®ñ cho trÎ n¨ng l­îng, Pr, vitamin, + c¸c yÕu tè vi l­îng t¹o ®iÒu kiÖn cho sù phôc håi tæn th­¬ng cña niªm m¹c ruét + c¶i thiÖn t×nh tr¹ng dinh d­ìng toµn th©n.

+ Tr¸nh cho trÎ ¨n - uèng c¸c lo¹i thøc ¨n, n­íc uèng lµm t¨ng thªm tiªu ch¶y

+ §¶m b¶o nhu cÇu thøc ¨n cho trÎ trong giai ®o¹n håi phôc ®Ó ®iÒu trÞ t×nh tr¹ng SDD

1.1. §èi víi trÎ < 6 th¸ng tuæi:

NÕu cã mÊt n­íc cÇn bï n­íc + ®iÖn gi¶i, göi ®i bÖnh viÖn:

- TiÕp tôc cho trÎ bó mÑ, cÇn chó ý tr¸nh b¾t mÑ kiªng khem qu¸ møc

- NÕu trÎ ¨n s÷a ®éng vËt: thay thÕ b»ng c¸c lo¹i s÷a kh«ng cã ®­êng lactose, ®­êng lactose ®· lªn men / s¶n phÈm kh«ng cã s÷a.

1.2. §èi víi trÎ lín h¬n : cÇn h­íng dÉn mÑ cho trÎ ¨n trong 5 ngµy

- TiÕp tôc bó s÷a mÑ

- Hoµ lo·ng s÷a ®éng vËt b»ng 1 l­îng n­íc ch¸o t­¬ng ®­¬ng nh»m lµm gi¶m 50% [®­êng lactose]. HoÆc ®Ó trÎ ¨n s÷a chua lµ s÷a ®· lªn men trë thµnh acid lactic.

- §¶m b¶o thøc ¨n sam cung cÊp ®Çy ®ñ n¨ng l­îng cho trÎ (110 Kcal/kg/j). Nh÷ng thøc ¨n cho trÎ cã gi¸ trÞ dinh d­ìng cao, ®é nhít dÝnh thÊp, dÔ tiªu ho¸, c©n ®èi ®¹m mì ®­êng, tr¸nh t¨ng thÈm thÊu, nh­ng ph¶i chÕ biÐn tõ nguån thùc phÈm s½n cã ë ®Þa ph­¬ng vµ phï hîp víi tËp qu¸n ¨n cña trÎ nhá.

+ NhiÒu chÕ ®é ¨n ®· ®­îc nghiªn cøu thµnh c«ng nh­: Bét ngò cèc thªm dÇu, rau + thÞt gµ nghiÒn, ®Ëu h¹t ninh nhõ, ®Ëu nµnh.

+ Ýt nhÊt 50% n¨ng l­îng cung cÊp cho trÎ tõ thøc ¨n sam. 50% n¨ng l­îng cßn l¹i tõ s÷a/sp s÷a.

- Tr¸nh c¸c lo¹i thøc ¨n cã nång ®é thÈm thÊu cao nh­ cho qu¸ nhiÒu ®­êng, c¸c lo¹i n­íc gi¶i kh¸t c«ng nghiÖp lµm t¨ng tiªu ch¶y.

- Chia lµm nhiÒu b÷a, Ýt nhÊt 6 b÷a / ngµy.

* Sau 5 ngµy nÕu tiªu ch¶y ®· cÇm.

- TiÕp tôc cho trÎ ¨n > 1 tuÇn n÷a sau ®ã cho trÎ ¨n l¹i tõ tõ s÷a ®éng vËt trong nhiÒu ngµy + trë vÒ ¨n s÷a ®éng vËt b×nh th­êng theo løa tuæi.

- Cho trÎ ¨n thªm mçi ngµy 1 b÷a, Ýt nhÊt 1 th¸ng. NÕu trÎ bÞ SDD, tiÕp tôc cho ¨n thªm tíi khi CN - CC trÎ trë l¹i bt.

- NÕu tiªu ch¶y ch­a cÇm cÇn göi trÎ ®i bÖnh viªn ®iÒu trÞ b»ng c¸c chÕ ®é ¨n thÝch hîp.

2. Kh¸ng sinh.

- Cho trÎ KS ®iÒu trÞ lÞ khi ph©n cã m¸u/ cÊy ph©n (+), KS lùa chän cÇn ®­îc dùa vµo kÕt qu¶ KS§ trªn chñng VK ph©n lËp ®­îc nh­ E.Coli

- Cho thuèc kh¸ng KST: cÇn cho t×m thÊy kÐn/Giardia, KST, lÞ

- §iÒu trÞ KS toµn th©n khi t×m thÊy nhiÒu NK phèi hîp nh­: NKTN, VP, NKH

3. §iÒu trÞ bï n­íc + ®iÖn gi¶i:

- NÕu tiªu ch¶y cßn tiÕp tôc, trÎ cã nguy c¬ mÊt n­íc. CÇn bï n­íc - ®iÖn gi¶i b»ng ®­êng uèng. NÕu mÊt n­íc nÆng cÇn bï n­íc ®­êng TM theo ph¸c ®å C.

- TrÎ cÇn ®­îc bï n­íc - ®iÖn gi¶i æn ®Þnh tr­íc khi tiÕn hµnh ®iÒu trÞ dinh d­ìng.

4. Cung cÊp cho trÎ c¸c lo¹i vitamin

Vitamin tan trong n­íc nhãm B vµ nhãm C + c¸c lo¹i vitamin tan trong dÇu nh­ vitamin A, D, E, K vµ c¸c lo¹i yÕu tè vi l­îng nh­ Zn, Fe, Cu, Selen, acid folic