UNG THƯ CỔ TỬ CUNG: Cách phát hiện sớm và xử trí

Chẩn đoán và điều trị sớm

I- Đại cương.

-         ĐN: là khối U ác tính, xuất phát từ tế bào biểu mô lát tầng hoặc biểu mô trụ của CTC.

-         Là loại UT thường gặp nhất ở đường sinh dục nữ, đứng thứ 2 sau K vú

-         Gặp mọi lứa tuổi, nhưng hay gặp nhất là 35-45.

-         Quá trình tiến triển của KCTC thường kéo dài qua nhiều năm, và trải qua nhiều giai đoạn, từ loạn sản đến xâm lấn. Điều trị ở gđ càng sớm càng tốt. Nếu phát hiện ở gđ loạn sản, tỷ lệ khỏi 100%.

-         Phát hiện sớm là phát hiện ở giai đoạn 0 và I:

          + GĐ 0: K trong biểu mô.

          + GĐ I: K khu trú ở CTC.

-         Yếu tố thuận lợi:

o       Quan hệ tình dục sớm, quan hệ với nhiều bạn tình.

o       Nhiễm HPV.

o       Nhiễm khuẩn phụ khoa.

o       Hút thuốc lá.

o       Điều kiện kinh tế thấp.

II- Cách phát hiện sớm.

          1- Khám phụ khoa định kỳ cho các đối tượng nguy cơ.

                   à Tuổi trung bình 30 – 45

à   Có nhiều bạn tình or nhiều người tình

à   Giao hợp sớm trước 20 tuổi

à   Có thai nhiều lần và đẻ nhiều lần

à   Mắc các bệnh đường ÂĐ, CTC: viêm lộ tuyến CTC kéo dài.

à   Đời sống thấp, vệ sinh kém.

* Cần tuyên truyền cho phụ nữ biết được vai trò của khám phụ khoa định kỳ để họ tự nguyện đi khám.

          2- Kiểm tra ngay khi có những biểu hiện LS bất thường gợi ý đến KCTC.

-         Ra máu sau giao hợp or khi thăm khám.

-         Ra khí hư bẩn, lẫn máu đen or khí hư có mùi hôi.

-         Đau âm ỉ ngang thắt lưng, cột sống, hạ vị.

-         Khi có bất thường về LS -> Khám phụ khoa kỹ + CLS.

à Thăm khám bằng mỏ vịt:

-         Quan sát bằng mắt thường các tổn thương ở CTC nếu có.

-         Chấm Lugol để phát hiện vùng (-).

3- Các PP CLS:

     à Làm phiến đồ ÂĐ – CTC:

               -        Là PP quan trọng trong việc phát hiện sớm.

-   Dựa vào thay đổi về hình dạng Tb, nguyên sinh chất, nhân Tb có thể đánh giá khả năng ác tính của Tb.

-   Đánh giá theo Papanicolaou (1943)

o       Loại I: Các tb bình thường.

o       Loại II: Tb viêm, tăng sinh, dị sản, không phải là ác tính.

o       Loại III: TB bất thường nhưng chưa đủ kết luận là ác tính.

o       Loại IV: nhiều Tb không điển hình.

o       Loại V: Nhiều Tb không điển hình xếp thành đám.

-    Từng giai đoạn khác nhau của KCTC mà gặp các loại TB khác nhau:

o       GĐ loạn sản và K trong biểu mô: có tb bất thường loại III, IV

o       GĐ xâm lấn: thấy TB loại IV, V.

-   Ưu điểm: dễ làm, có thể làm nhiều lần tránh âm tính giả, giúp phát hiện sớm KCTC.

-    Nhược: KQ dễ bị ảnh hưởng khi có viêm nhiễm đường sinh dục.

                   à Soi CTC:

-   Rất có ích trong việc xác định ranh giới tổn thương để bấm sinh thiết, đặc biệt lưu ý vùng ranh giới giữa biểu mô lát và biểu mô trụ.

               -        CĐ: khi thấy TB loại III trở lên (Phiến đồ) or CIN 2.

               -        Tim thương tổn nghi ngờ:

o       Vùng tổn thương sùi như súp lơ, chạm vào dễ chảy máu

o       Vùng loét, trợt, thâm nhiễm cứng,

-    Sinh thiết vùng tổn thương.

-   Nếu có nghi ngờ, kiểm tra định kỳ 6 tháng/lần, để phát hiện sớm thương tổn và sinh thiết.

                    à Sinh thiết CTC:

                             -        Là PP chẩn đoán xác định, đồng thời chẩn đoán giai đoạn K.

                             -        Là 1 trong 3 PP tốt nhất nhằm sàng lọc sớm bệnh KCTC.

                             -        CĐ: khi phiến đồ ÂĐ-CTC có tb bất thường.

                             -        Vị trí sinh thiết: dựa và soi CTC: ranh giới giữa tổ chức lành và bất thg.

-   Nguyên tắc khi sinh thiết: bấm sinh thiết từng lớp để chẩn đoán chắc chắn K trong biểu mô hay đã có tổn thương xâm lấn.

                             -        Kết quả sinh thiết:

o       Loạn sản nhẹ (CIN 1): khi TB bất thường khu trú 1/3 lớp biểu mô.

o       Loạn sản vừa (CIN 2): khi TB bất thường khu trú 2/3 lớp biểu mô.

o       Loạn sản nặng (CIN 3): Tổn thương > 2/3 lớp biểu mô.

o       K tại chỗ: TB K chưa phá vỡ màng đáy, tổ chức đệm chưa bị xâm nhiễm.

o       K xân lấn: K phá huỷ màng đáy, phát hiện xâm lấn mô đệm.

-    Phát hiện KCTC ở gđ sớm là phát hiện ở gđ loạn sản và K tại chỗ.

-   Khi thấy kết quả sinh thiết nghi ngờ -> Cần theo dõi thường xuyên và sinh thiết nhiều lần để đánh giá được tiến triển của bệnh.

                   à Khoét chóp CTC làm giải phẫu bệnh:

                             -        CĐ:

o       Khi soi CTC không thấy vùng ranh giới biến đổi.

o       KQ XN phiến đồ ÂĐ và sinh thiết CTC khác nhau.

III- Điều trị.

          Tuỳ mức độ tổn thương mà có thái độ xử trí cụ thể.

          1- Tổn thương loạn sản:

-   Điều quan trọng là phải sinh thiết từng lớp để loại trừ chắc chắn tổn thương xâm lấn. Tỷ lệ khỏi 100%.

                   Các PP:

                             -        Đốt Lazer CTC.

                             -        Áp lạnh bằng Nitơ lỏng.

                             -        Khoét chóp CTC, cắt cụt CTC.

          2- GĐ 0: K trong biểu mô.

                             -        BN < 35 tuổi còn nguyện vọng sinh con:

o       Khoét chóp CTC, Cắt cụt CTC.

o       Nếu KQ gpb là K xâm lấn -> Cắt TC toàn bộ.

o       Eo chặt bằng LS. Soi CTC, phiến đồ ÂĐ 3 tháng/lần -> Phát hiện sớm tổn thương -> Sinh thiết lại để chẩn đoán (+).

-    BN không còn nguyện vọng đẻ:

o       < 45 tuổi: Cắt TC hoàn toàn.

o       > 45 tuổi: Cắt TC hoàn toàn + 2 phần phụ.

3- GĐ 1: K xâm lấn nhưng khu trú ở CTC:

     à GĐ Ia: Cắt TC hoàn toàn + 2 phần phụ.

     à GĐ Ib:

-    Phẫu thuật Wertheim:

o       Cắt TC hoàn toàn + 2 phần phụ + 1/3 trên AĐ.

o       Cắt tổ chức liên kết dưới D/c Rộng.

o       Nạo vét hạch trong hố chậu, dọc niệu quản 2 bên.

-   Tia xạ trước và sau phẫu thuật: đặt Radium vào CTC-ÂĐ, tia xạ Coban vào hạ vị.

-   Sau phẫu thuật: làm lại GPB tổ chức cắt, theo dõi sát toàn trạng BN, di căn.